Per 1 januari 2023 is de wettelijke vertragingsrente verhoogd van 2% naar 4%.[1]
Wat is de wettelijke vertragingsrente?
De wettelijke vertragingsrente is de schadevergoeding die verschuldigd is wegens de vertraging in de voldoening van een geldsom, aldus artikel 6:119 lid 1 BW.
Voordat de wettelijke rente is verschuldigd, moet de schuldenaar eerst in verzuim zijn. Wat verzuim is en hoe iemand in verzuim raakt, lees je in mijn blog Verzuim.
Telkens na een jaar (lees: periode van 12 maanden) wordt het bedrag waarover de wettelijke vertragingsrente wordt berekend, vermeerderd met de over dat jaar verschuldigde rente. Dit betekent dat na 12 maanden de wettelijke rente wordt berekend over het onbetaald gelaten bedrag en de rente van de voorafgaande 12 maanden.
Andere soorten rente
Naast de wettelijke vertragingsrente bestaat de wettelijke handelsrente en de contractuele rente. De wettelijke handelsrente geldt, kort gezegd, voor handelstransacties tussen professionele partijen. De wettelijke handelsrente is geregeld in artikel 6:119a BW en bedraagt momenteel 10,5% per jaar.
De contractuele rente is het rentepercentage die partijen afspreken in een overeenkomst of in algemene voorwaarden. Partijen kunnen in beginsel zelf afspreken hoe hoog deze rente zal zijn
Nieuw rentepercentage
Per 1 januari 2023 is de wettelijke vertragingsrente verhoogd van 2% naar 4% per jaar. Dit is de eerste wijziging sinds 1 januari 2015. Toen werd deze rente verlaagd van 3% naar 2% per jaar.
De historische ontwikkeling van de wettelijke vertragingsrente zie je in onderstaande tabel.
Misschien heb je wel eens gehoord of gelezen dat je in verzuim komt als je niet alsnog de rekening betaalt. Maar wat is verzuim nou precies en wat kunnen de gevolgen zijn?
Wat is verzuim?
De Van Dale omschrijft verzuim als “het niet doen van iets dat je wél moet doen”. En dit geldt in de basis ook voor het juridische begrip verzuim. In de juridische zin kan verzuim worden omschreven als het niet nakomen van verplichtingen uit een opeisbare verbintenis.
De verbintenis moet opeisbaar zijn. Denk aan een verstreken betalingstermijn van een factuur of niet geleverde spullen. Is de betalings- of leveringstermijn nog niet verstreken, dan kan de schuldeiser de vordering nog niet opeisen.
Hoe raak je in verzuim?
Je kan op meerdere manieren in verzuim komen. Soms gaat dat vanzelf en soms moet er actie worden ondernomen.
Spreken partijen geen termijn af voor nakoming, dan treedt het verzuim pas in nadat de schuldeiser een schriftelijke aanmaning stuurt aan de schuldenaar.[1] In deze aanmaning biedt de schuldeiser de schuldenaar een laatste redelijke termijn om alsnog aan zijn verplichtingen te voldoen. Deze aanmaning noemt men een ingebrekestelling.
In een aantal gevallen is een ingebrekestelling niet nodig. In de wet staan drie situaties waarin het verzuim intreedt zonder ingebrekestelling., namelijk wanneer (artikel 6:83 BW):
een voor de voldoening bepaalde termijn verstrijkt zonder dat de verbintenis is nagekomen;
de verbintenis voortvloeit uit onrechtmatige daad of strekt tot schadevergoeding die een gevolg is van het niet nakomen van de verbintenis en de verbintenis niet terstond wordt nagekomen;
de schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar moet afleiden dat deze in de nakoming van de verbintenis zal tekortschieten.
Dit betekent niet dat er geen andere situaties zijn waarin het verzuim intreedt zonder ingebrekestelling. Het verzuim kan namelijk ook intreden op grond van de redelijkheid en billijkheid.[2]
De gevolgen van verzuim
Is sprake van verzuim, dan kan de schuldeiser meerdere dingen doen.
Ontbinden overeenkomst
De eerste mogelijkheid is dat de schuldeiser de overeenkomst helemaal of deels ontbindt. Let op dat de tekortkoming ernstig genoeg is om dit te rechtvaardigen. Zo is het bijvoorbeeld vaste rechtspraak dat bij een huurachterstand van drie maanden of meer de huurovereenkomst mag worden ontbonden.
Rente
Als je in verzuim verkeert, dan ben je mogelijk rente verschuldigd. Dit kan de rente zijn die is afgesproken in de overeenkomst of algemene voorwaarden (contractuele rente). Als er niets is afgesproken, dan kan de schuldeiser de wettelijke handelsrente of de wettelijke vertragingsrente vorderen.
Ook kan de schuldeiser vaak aanspraak maken op buitengerechtelijke incassokosten. De hoogte van de buitengerechtelijke incassokosten hangt af van de het onbetaald gelaten bedrag en de afspraken van partijen.
Voor consumenten geldt een verplichte wettelijke regeling (dwingend recht). De schuldeiser moet een brief sturen aan de in verzuim verkerende schuldenaar. Hierin gunt hij de consument een termijn van 14 dagen om alsnog te betalen. Betaalt de schuldenaar vervolgens niet, dan moet hij buitengerechtelijke incassokosten betalen.
Meer informatie over de veertiendagenbrief en buitengerechtelijke incassokosten lees je in de ‘opfrisser’ die ik schreef voor het Advocatenblad.
Dit artikel gaat over de uitspraak Staalduinen/Tiethoff q.q. uit 2012. In deze uitspraak heeft de Hoge Raad meer duidelijkheid gegeven over de vraag wanneer de derdebeslagene wettelijke rente verschuldigd is.
In nagenoeg alle incassozaken wordt naast betaling van de hoofdsom (vaak het factuurbedrag) ook rente gevorderd. Rente is een vorm van schadevergoeding die de debiteur (wanbetaler) verschuldigd is, omdat hij niet op tijd betaalt.
In dit blog zal ik de drie verschillende soorten rente toelichten, te weten de contractuele rente, de wettelijke handelsrente en de wettelijke vertragingsrente.
Contractuele rente
Als partijen een rentepercentage afspreken in een overeenkomst of in algemene voorwaarden dan noemen we dat de contractuele rente. Partijen kunnen in beginsel zelf afspreken hoe hoog deze rente zal zijn.
Spreken partijen geen rentepercentage af, dan kan de schuldeiser op basis van de wet toch rente vorderen, namelijk de wettelijke handelsrente of de wettelijke vertragingsrente.
Wettelijke handelsrente
Is sprake van een handelsovereenkomst dan kan de wettelijke handelsrente worden gevorderd. Een handelsovereenkomst is een overeenkomst tussen twee bedrijven/ondernemers. Als één van beide partijen geen onderneming of ondernemer is, kan deze rente niet worden gevorderd. De wettelijke handelsrente kennen we in Nederland sinds 8 augustus 2002. Het percentage wordt jaarlijks per 1 januari en 1 juli aangepast. Per 1 januari 2015 is de wettelijke handelsrente 8,05% per jaar.
Het Curaçaose en Arubaanse recht kent geen wettelijke handelsrente, maar alleen de hierna te bespreken wettelijke vertragingsrente. Let op dat het rentepercentage in het Antilliaanse recht anders wordt berekend dan in Nederland.
Wettelijke vertragingsrente
De derde vorm van rente is de wettelijke vertragingsrente. Dit is als het ware de restcategorie. Voor deze rente gelden geen aparte vereisten ten aanzien van de hoedanigheid van contractspartijen. Nadeel (voor de schuldeiser) van deze rente is dat het percentage een stuk lager ligt dan bij de wettelijke vertragingsrente en meestal ook bij de rente die partijen onderling afspreken. Het percentage wordt jaarlijks per 1 januari en 1 juli aangepast. Per 1 januari 2015 is de wettelijke vertragingsrente 2% per jaar.
Vanaf welke datum rente verschuldigd?
Voor alle drie de soorten geldt dat pas rente verschuldigd is nadat de afgesproken datum van betaling is verstreken.
Is geen datum afgesproken, dan moet de schuldeiser eerst een aanmaning sturen met daarin een laatste termijn waarbinnen betaald kan worden of de debiteur moet aangeven niet tot betaling over te zullen gaan. Dit geldt voor de contractuele rente en de wettelijke vertragingsrente. Voor de wettelijke handelsrente geldt een termijn van 30 dagen na ontvangst van de factuur.
In alle gevallen is de rente verschuldigd vanaf de dag na de dag dat de betalingstermijn is verstreken of de debiteur heeft aangegeven niet te zullen gaan betalen.
Mijn artikel over ´Derdenbeslag en de verschuldigdheid van wettelijke rente´ verscheen recent in het Tijdschrift voor de Procespraktijk (TvPP).
Het artikel handelt over de uitspraak Staalduinen/Tiethoff.[1] In deze uitspraak heeft de Hoge Raad meer duidelijkheid gegeven over de vraag wanneer de derdebeslagene wettelijke rente verschuldigd is. De gevolgen hiervan kunnen voor de derdebeslagene verstrekkend (lees: zeer kostbaar) zijn. Daarmee is het voor de praktijk uiterst relevant. Des te meer reden om de voorwaarden en de gevaren in kaart te brengen. Dat geschiedt aan de hand van de begrippen wettelijke rente en verzuim.
Recente reacties