Wanneer komt een overeenkomst tot stand?

door Jeroen Veldhuis | 11 aug 2016 | Verbintenissenrecht

In het dagelijkse leven sluit je om de haverklap overeenkomsten. Soms weloverwogen, maar vaak ook zonder dat je daar stil bij staat. Omdat uit een overeenkomst verplichtingen voortvloeien, is het goed om te kijken wanneer sprake is van een overeenkomst.

Aanbod en aanvaarding

De wet zegt dat een overeenkomst tot stand komt door het aanvaarden van een aanbod.[1] De overeenkomst komt tot stand op het moment dat aanbieder de aanvaarding ontvangt.[2]

Voorbeeld:

Je hebt een offerte opgevraagd voor een nieuwe keuken en je tekent de offerte voor akkoord. Op dat moment ben je nog nergens aan gebonden. Dat ben je pas als je de offerte terugstuurt naar de keukenboer en hij deze ontvangt.

Mondeling of schriftelijk?

Het aanbod en de aanvaarding kunnen in principe zowel mondeling als schriftelijk geschieden. Maar in sommige gevallen stelt de wet als voorwaarde dat het schriftelijk moet gebeuren. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval je als particulier een huis koopt.[3]

Een mondelinge afspraak tot de verkoop van je huis heeft geen rechtsgevolg. Dit betekent dat, als mondeling overeenstemming is bereikt over de verkoop van een woonhuis aan een particuliere koper en de verkoper weigert zijn medewerking te verlenen aan het opmaken en ondertekenen van een koopakte, de verkoper, mits hij een particulier is, zich erop mag beroepen dat aan deze mondelinge overeenstemming geen rechtsgevolg toekomt. De koper kan niet bij de rechter afdwingen dat de verkoper zijn medewerking verleent aan de mondeling overeengekomen verkoop van de woning.[4] Zolang er niets op papier staat, kan de (particuliere) verkoper zijn woning dus aan een ander verkopen.

Ook kan in het aanbod (bijvoorbeeld de offerte) een voorwaarde worden verbonden aan de wijze waarop de aanvaarding moet plaatsvinden. Wordt niet aan deze voorwaarde voldaan, dan komt geen overeenkomst tot stand als de verkoper dat niet wil.

Bindend

Op het moment dat de overeenkomst tot stand komt, zijn partijen hier aan gebonden. Dit geldt dus zowel voor een mondelinge als een schriftelijke overeenkomst. Het nadeel van een mondelinge overeenkomst is, dat je het bestaan van de overeenkomst moeilijk(er) kan aantonen als de ander de afspraak ontkent.

In aanvulling op het voorbeeld van de verkoop van de woning is het goed je te realiseren dat een ‘voorlopig koopcontract’ ook een volwaardige overeenkomst is waaraan je gebonden bent. Laat je dus niet misleiden door het woordje ‘voorlopig’. Deze term ziet op de ontbindende voorwaarden die partijen kunnen opnemen in de koopovereenkomst, zoals het financieringsvoorbehoud.

—–

[1] Artikel 6:217 BW.

[2] Artikel 3:37 lid 3 BW.

[3] Artikel 7:2 lid 1 BW.

[4] HR 9 december 2011, ECLI:NL:HR:BU7412.