De Rechtspraak publiceert dagelijks uitspraken op de website rechtspraak.nl. Maar lang niet alle uitspraken worden gepubliceerd.

Publicatie van uitspraken: niet alles

Het is niet mogelijk om alle rechterlijke uitspraken te publiceren. Dit komt onder andere omdat uitspraken niet 1-op-1 mogen worden gepubliceerd. Het overgrote deel van de uitspraken moet eerst worden geanonimiseerd. Daarnaast vindt de Rechtspraak het te kostbaar om alle uitspraken te publiceren.

De Rechtspraak moet dus een selectie maken van de uitspraken die zij wil publiceren. In dit blog leg ik uit wat de criteria voor publicatie zijn en welke regels gelden voor het anonimiseren van uitspraken.

Besluit selectiecriteria

Sinds 1999 publiceert de Rechtspraak uitspraken op rechtspraak.nl. De selectiecriteria bleken niet te voldoen en op 12 maart 2012 stelde de Rechtspraak het Besluit selectiecriteria uitsprakendatabank Rechtspraak.nl 2012 (‘Besluit’) vast. De basis van het Besluit is de Europese Aanbeveling R (95)11.

Rechtscolleges

Alle uitspraken van de hoogste rechtscolleges moeten worden gepubliceerd. Dit geldt dus voor uitspraken van:

• de Hoge Raad;
• Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State;
• Centrale Raad van Beroep;
• het College van Beroep voor het Bedrijfsleven;
• de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam;
• de Afdeling Intellectuele Eigendom van de sector civiel van de Rechtbank ‘s-Gravenhage; en
• de Pachtkamer van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Deze verplichting geldt niet als de zaak kennelijk ongegrond is of niet-ontvankelijk is verklaard en/of met een standaardformulering is afgedaan.

Uitspraken van lagere rechtscolleges, zoals de rechtbanken en het gerechtshof, publiceert men dus niet allemaal.

Typen uitspraak

Het Besluit geeft aan welk type uitspraken altijd gepubliceerd moeten worden. Dit zijn onder andere uitspraken waarin het Europees Hof van Justitie om een prejudiciële beslissing is verzocht en uitspraken die gaan over het Verdrag van Lugano 2007.

Daarnaast publiceert de Rechtspraak alle uitspraken over wraking van rechters. Publiceert men een tussenuitspraak, dan publiceert men ook de einduitspraak. Ook zaken met veel media-aandacht publiceert de Rechtspraak op haar website. Net als uitspraken die zijn besproken in of gepubliceerd op een ‘medium gericht op de juridische beroepsgroep’. Hierbij kan je denken aan vaktijdschriften of blogs, zoals www.debloggendeadvocaat.nl ;).

Publicatietermijn

Het streven is om geselecteerde uitspraken binnen een maand na de dag van de uitspraak te publiceren op rechtspraak.nl.

Uitspraken in zaken waarvoor mediabelangstelling bestaat, publiceert men op de dag van de uitspraak.

Publicatiegraad

De publicatiegraad is het aantal gepubliceerde uitspraken per duizend zaken. De laatste jaren laat de publicatiegraad een stijgende lijn zien:

Anonimiseren

De manier waarop uitspraken worden geanonimiseerd, staat in de Anonimiseringsrichtlijnen. Het doel is om aan te geven welke personen en gegevens geanonimiseerd moeten worden bij publicatie van een uitspraak om de privacy van deze personen te beschermen.

Hoofdregel

Het uitgangspunt is: anonimiseer alle gegevens die een natuurlijk persoon, natuurlijk persoon bij een rechtspersoon of samenwerkingsverband direct kunnen identificeren. Dit geldt ook voor overleden personen.

Uitzonderingen

Maar niet van iedere persoon anonimiseert de Rechtspraak de gegevens. Onder andere de gegevens van rechters, advocaten, tolken, deskundigen en gerechtsdeurwaarders anonimiseert men niet. Al gaat dit niet altijd goed. Soms is men iets te enthousiast met anonimiseren, zoals uit onderstaande uitspraak van het gerechtshof Arnhem uit 2010 blijkt.

Zwart balkje?

Het anonimiseren gebeurt niet door de gegevens te zwart te maken, maar door de gegevens te vervangen door neutrale termen. Deze termen geven aan welke rol die persoon in het proces had.

Om duidelijk te maken dat de originele tekst van de uitspraak is gewijzigd, worden de neutrale termen tussen blokhaken gezet. Voorbeelden hiervan zijn [eiseres] of [verdachte].

Juist niet anonimiseren

Op 27 mei 2019 legde de rechtbank Amsterdam niet alleen een gevangenisstraf op. Ook bepaalde de rechtbank dat het ongeanonimiseerde vonnis wordt gepubliceerd:

De rechtbank zal tevens als bijkomende straf de openbaarmaking van dit vonnis gelasten. Hierbij weegt mee, gelet op aard en de ernst van de bewezen strafbare feiten en de gewoonte van verdachte dergelijke misdrijven te plegen, zoals in de strafmotivering weergegeven, dat de maatschappij tegen verdachte moet worden beschermd. De openbaarmaking zal dienen te geschieden door middel van publicatie van dit ongeanonimiseerde vonnis op www.rechtspraak.nl. De kosten van openbaarmaking zal de rechtbank bepalen op nihil.

Het publiceren van de ongeanonimiseerde uitspraak gebeurt pas als het vonnis onherroepelijk is geworden (kracht van gewijsde heeft). Op het moment dat dit blog wordt gepubliceerd, staat dit vonnis nog geanonimiseerd op rechtspraak.nl.

Misschien ook interessant

Als je dit blog interessant vindt, ben ik misschien ook wel geïnteresseerd in mijn blog Code zaakstoedeling.