Publicatie van uitspraken

Publicatie van uitspraken

De Rechtspraak publiceert dagelijks uitspraken op de website rechtspraak.nl. Maar lang niet alle uitspraken worden gepubliceerd.

Publicatie van uitspraken: niet alles

Het is niet mogelijk om alle rechterlijke uitspraken te publiceren. Dit komt onder andere omdat uitspraken niet 1-op-1 mogen worden gepubliceerd. Het overgrote deel van de uitspraken moet eerst worden geanonimiseerd. Daarnaast vindt de Rechtspraak het te kostbaar om alle uitspraken te publiceren.

De Rechtspraak moet dus een selectie maken van de uitspraken die zij wil publiceren. In dit blog leg ik uit wat de criteria voor publicatie zijn en welke regels gelden voor het anonimiseren van uitspraken.

Besluit selectiecriteria

Sinds 1999 publiceert de Rechtspraak uitspraken op rechtspraak.nl. De selectiecriteria bleken niet te voldoen en op 12 maart 2012 stelde de Rechtspraak het Besluit selectiecriteria uitsprakendatabank Rechtspraak.nl 2012 (‘Besluit’) vast. De basis van het Besluit is de Europese Aanbeveling R (95)11.

Rechtscolleges

Alle uitspraken van de hoogste rechtscolleges moeten worden gepubliceerd. Dit geldt dus voor uitspraken van:

  • de Hoge Raad;
  • Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State;
  • Centrale Raad van Beroep;
  • het College van Beroep voor het Bedrijfsleven;
  • de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam;
  • de Afdeling Intellectuele Eigendom van de sector civiel van de Rechtbank ‘s-Gravenhage; en
  • de Pachtkamer van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Deze verplichting geldt niet als de zaak kennelijk ongegrond is of niet-ontvankelijk is verklaard en/of met een standaardformulering is afgedaan.

Uitspraken van lagere rechtscolleges, zoals de rechtbanken en het gerechtshof, publiceert men dus niet allemaal.

Typen uitspraak

Het Besluit geeft aan welk type uitspraken altijd gepubliceerd moeten worden. Dit zijn onder andere uitspraken waarin het Europees Hof van Justitie om een prejudiciële beslissing is verzocht en uitspraken die gaan over het Verdrag van Lugano 2007.

Daarnaast publiceert de Rechtspraak alle uitspraken over wraking van rechters. Publiceert men een tussenuitspraak, dan publiceert men ook de einduitspraak. Ook zaken met veel media-aandacht publiceert de Rechtspraak op haar website. Net als uitspraken die zijn besproken in of gepubliceerd op een ‘medium gericht op de juridische beroepsgroep’. Hierbij kan je denken aan vaktijdschriften of blogs, zoals www.debloggendeadvocaat.nl ;).

Publicatietermijn

Het streven is om geselecteerde uitspraken binnen een maand na de dag van de uitspraak te publiceren op rechtspraak.nl.

Uitspraken in zaken waarvoor mediabelangstelling bestaat, publiceert men op de dag van de uitspraak.

Publicatiegraad

De publicatiegraad is het aantal gepubliceerde uitspraken per duizend zaken. De laatste jaren laat de publicatiegraad een stijgende lijn zien:

Anonimiseren

De manier waarop uitspraken worden geanonimiseerd, staat in de Anonimiseringsrichtlijnen. Het doel is om aan te geven welke personen en gegevens geanonimiseerd moeten worden bij publicatie van een uitspraak om de privacy van deze personen te beschermen.

Hoofdregel

Het uitgangspunt is: anonimiseer alle gegevens die een natuurlijk persoon, natuurlijk persoon bij een rechtspersoon of samenwerkingsverband direct kunnen identificeren. Dit geldt ook voor overleden personen.

Uitzonderingen

Maar niet van iedere persoon anonimiseert de Rechtspraak de gegevens. Onder andere de gegevens van rechters, advocaten, tolken, deskundigen en gerechtsdeurwaarders anonimiseert men niet. Al gaat dit niet altijd goed. Soms is men iets te enthousiast met anonimiseren, zoals uit onderstaande uitspraak van het gerechtshof Arnhem uit 2010 blijkt.

Zwart balkje?

Het anonimiseren gebeurt niet door de gegevens te zwart te maken, maar door de gegevens te vervangen door neutrale termen. Deze termen geven aan welke rol die persoon in het proces had.

Om duidelijk te maken dat de originele tekst van de uitspraak is gewijzigd, worden de neutrale termen tussen blokhaken gezet. Voorbeelden hiervan zijn [eiseres] of [verdachte].

Juist niet anonimiseren

Op 27 mei 2019 legde de rechtbank Amsterdam niet alleen een gevangenisstraf op. Ook bepaalde de rechtbank dat het ongeanonimiseerde vonnis wordt gepubliceerd:

De rechtbank zal tevens als bijkomende straf de openbaarmaking van dit vonnis gelasten. Hierbij weegt mee, gelet op aard en de ernst van de bewezen strafbare feiten en de gewoonte van verdachte dergelijke misdrijven te plegen, zoals in de strafmotivering weergegeven, dat de maatschappij tegen verdachte moet worden beschermd. De openbaarmaking zal dienen te geschieden door middel van publicatie van dit ongeanonimiseerde vonnis op www.rechtspraak.nl. De kosten van openbaarmaking zal de rechtbank bepalen op nihil.

Het publiceren van de ongeanonimiseerde uitspraak gebeurt pas als het vonnis onherroepelijk is geworden (kracht van gewijsde heeft). Op het moment dat dit blog wordt gepubliceerd, staat dit vonnis nog geanonimiseerd op rechtspraak.nl.

Misschien ook interessant

Als je dit blog interessant vindt, ben ik misschien ook wel geïnteresseerd in mijn blog Code zaakstoedeling.

Wraking: wat is het en wat zijn de cijfers?

Wraking: wat is het en wat zijn de cijfers?

Wraking. Je leest steeds vaker dat een rechter wordt gewraakt. Maar wat houdt wraking precies in? In dit blog leg ik uit wat wraking is en zal ik de cijfers van de afgelopen twee jaar bespreken.

Wat is wraking?

Iedereen heeft recht op een eerlijk proces. Dat staat onder andere in artikel 6 lid 1 EVRM. Onderdeel van een eerlijk proces is het recht op rechterlijke onpartijdigheid.

Zijn er feiten of omstandigheden die ervoor zorgen dat je twijfelt aan de onpartijdigheid van de rechter, dan kan je een wrakingsverzoek indienen. Je moet dus niet alleen het gevoel hebben dat de rechter niet partijdig is, maar je moet het kunnen onderbouwen met feiten en omstandigheden.

Ter zitting kan het wrakingsverzoek mondeling worden gedaan. In alle andere gevallen moet het schriftelijk gebeuren. Dien je een wrakingsverzoek in, dan wordt de behandeling van de zaak geschorst totdat is beslist of je wrakingsverzoek doel treft.

Een gewraakte rechter kan de wraking accepteren (berusten in de wraking) of hij kan verweer voeren. De wrakingskamer die het verzoek behandelt, bestaat uit drie rechters. Hierna zal blijken dat het overgrote merendeel van de wrakingsverzoeken onsuccesvol is. Ter illustratie een voorbeeld van een onsuccesvolle wraking en één van een succesvolle wraking.

Komt het vaak voor?

Wraking komt geregeld voor. In 2014 waren er in totaal 632 wrakingsverzoeken en in 2015 waren dat er 714.

Gezien het grote aantal rechtszaken dat jaarlijks plaatsvindt – in 2015 zijn bijna 1,7 miljoen nieuwe rechtszaken aanhangig gemaakt – valt dit relatief gezien mee. Wel is er een grote stijging in 2015 ten opzichte van 2014, namelijk +13%. Waar het aantal wrakingen bij de rechtbank in 2015 aanzienlijk steeg met 52 stuks ten opzichte van het jaar ervoor, daalde het aantal wrakingen bij de Hoge Raad van 13 in 2014 naar één in 2015 (- 92,3%).

In 2014 slaagden maar 25 van 632 wrakingsverzoeken, terwijl dat in 2015 32 van de 714 verzoeken waren. Het slagingspercentage voor 2014 is 3,96% en voor 2015 4,48%. Dit betekent dat het overgrote merendeel niet slaagt. Anders gezegd, er wordt relatief gezien weinig gewraakt, maar als men het doet dan doet men het ook op verkeerde of onvoldoende gronden.

In onderstaande tabel een overzicht van de hiervoor besproken cijfers.

2014 Geslaagd 2014 2015 Geslaagd 2015
Aantal Percentage Aantal Percentage
Rechtbanken 506 20 3,95% 558 25 4,48%
Gerechtshoven 88 5 5,68% 97 7 7,22%
Hoge Raad 13 0 0,00%  1 0 0,00%
Centrale Raad van beroep 24 0 0,00% 56 0 0,00%
College van Beroep voor het bedrijfsleven 1 0 0,00% 2 0 0,00%
Totaal aantal / gemiddeld percentage 632 25 3,96% 714 32 4,48%

 

%d bloggers liken dit: