Op 1 september jl. ging de pilot civiel 1.0 van het digitaal procederen (‘KEI’) van start. Alle reden voor een overzicht van mijn meest relevante blogs over KEI.
Fases
De fase civiel 1.0 is de eerste fase die wordt uitgerold. Lees hier wat de andere fases zijn en wat de planning is.
Klaar voor KEI. Toch?
Het is natuurlijk goed dat we in Nederland eindelijk digitaal gaan procederen, maar zijn we er eigenlijk wel klaar voor? In deze column ga ik hier nader op in.
De basisprocedure
Niet alleen moeten we digitaal gaan procederen, maar het burgerlijk procesrecht is ook vernieuwd. Over de nieuwe basisprocedure schreef ik een artikel voor het Advocatenblad.
Termen nieuw procesrecht
In de nieuwe basisprocedure (zie hiervoor) worden ook veel nieuwe termen gebruikt. Ik blogde over deze nieuwe termen.
Oproepen verweerder
Je wederpartij oproepen, kan in het nieuwe burgerlijk procesrecht op drie verschillende manieren.
De eerste officiële stap van het digitaal procederen in civiele zaken is de pilot voor vorderingen met verplichte procesvertegenwoordiging (vorderingen van meer dan € 25.000) bij de rechtbanken Gelderland en Midden-Nederland.
Eerder werd de invoering al uitgesteld van 1 februari 2017 naar 1 april 2017, maar ook deze datum is niet haalbaar. Dit was in de wandelgangen al langer bekend, maar vandaag bevestigt de Rechtspraak dit in een interview met Monique Commelin, directeur Programma KEI.[1]
Redenen uitstel
Commelin geeft aan dat pas wordt gestart “als de techniek zich heeft bewezen”. Dat blijkt nog niet het geval te zijn. Men wacht op de uitslagen van een aantal tests, maar met name de snelheid van de digitale werkomgeving voor de medewerkers van de Rechtspraak blijkt een probleem te zijn.
Voordat de eerste officiële pilot kan beginnen, moet een Koninklijk Besluit worden aangevraagd. Dat wordt volgens Commelin pas gedaan als de hiervoor genoemde tests een positief resultaat hebben. Na de aanvraag duurt het nog minimaal twee maanden voordat de eerste officiële pilot van start kan gaan. Commelin hoopt dat het Koninklijk Besluit voor de zomer kan worden aangevraagd.
Vrijwillig digitaal procederen
Advocaten kunnen al wel vrijwillig digitaal procederen in vorderingszaken van meer dan € 25.000 (de prepilot), maar dit is vooralsnog niet populair. Tot op heden zijn er slechts drie digitale procedures gevoerd.
Als redenen hiervoor voert Commelin aan dat de drempel hoog is, omdat de digitale werkwijze nieuw is, het nieuwe procesrecht onbekend is en beide partijen in een procedure akkoord moeten gaan. Ook zal niet meehelpen dat de advocatuur niet de meest vooruitstrevende beroepsgroep is.
Opvallend
Commelin zegt over het ervaring opdoen in de prepilot: “Wat civiele zaken betreft is het dus echt wachten op de verplichte fase om meer ervaring op te kunnen doen.”
Dit is opvallend, omdat het gebrek aan animo voor het vrijwillig digitaal procederen (de prepilot) de reden was van het vorige uitstel. De Nederlandse Orde van Advocaten en de Rechtspraak durfden het niet aan om de eerste officiële pilot te starten zonder voldoende ervaringen te hebben opgedaan in de prepilot. Advocaten werden daarom opgeroepen mee te doen met de prepilot. Mochten er desondanks toch niet voldoende zaken worden aangemeld, dan wordt bezien in hoeverre de eerste pilot van start kan gaan.[2]
Dit strookt niet met de hiervoor geciteerde opmerking van Commelin. Of men moet hebben besloten dat ervaringen met de prepilot niet meer relevant zijn voor het starten van de officiële pilot. Maar dat lijkt me, gezien het vorenstaande, sterk en daarover vind ik niets terug op de websites van de Nederlandse Orde van Advocaten, de Rechtspraak en de Tweede Kamer.
Het project Kwaliteit en Innovatie rechtspraak (KEI) is een ambitieus project met als doel dat iedereen – een enkele uitzondering daargelaten – verplicht digitaal gaat procederen. Behalve de verplichting om digitaal te procederen wordt ook een nieuwe basisprocedure ingevoerd als onderdeel van KEI. De invoering van beide onderdelen zijn aan elkaar gekoppeld.
Het lijkt er steeds meer op dat dit een project van de lange adem wordt. Op 1 april jl. meldde ik dat de invoering van het digitaal procederen in civiele zaken – en dus de invoering van de basisprocedure – opnieuw vertraging opliep.
Inmiddels reageerde de minister op 26 april jl. op deze vertraging en maakte hij de nieuwe tijdsplanning bekend.[1] Hieruit blijkt dat de vertraging vooralsnog meevalt. De vertraging ziet enkel op de begindatum van het digitaal procederen in eerste aanleg voor vorderingen met verplichte procesvertegenwoordiging (fase Civiel 1.0). In plaats van oktober 2016 is de start van deze pilot nu gepland voor januari 2017. De overige vier fasen lopen vooralsnog geen vertraging op.
De huidige planning is:
Fase
Soort procedure
Pilot
Invoering
Civiel 1.0
vordering met verplichte procesvertegenwoordiging
oktober 2016 – februari 2017
juni 2017
Civiel 2.0
vordering hoger beroep
juli 2017 – november 2017
december 2017
Civiel 3.0
vordering zonder verplichte procesvertegenwoordiging
juni 2018 – oktober 2018
november 2018
Civiel 4.0
verzoekprocedures
februari 2019 – juni 2019
juli 2019
Civiel 5.0
kort geding
februari 2019 – juni 2019
juli 2019
Figuur 1: planning KEI civiel, mei 2016
Uit figuur 1 blijkt dat in de planning strak is en dat in juli 2019 alles landelijk moet zijn ingevoerd. Er is geen ruimte voor verder uitstel van de eerste fase zonder dat de pilots en invoering overige vier fasen vertraging oplopen. Een volgende fase wordt namelijk pas gestart als de fase daarvoor goed werkt.[2] Het is dus nog maar zeer de vraag of het project KEI voor civiele zaken in juli 2019 zal zijn afgerond.
Klik op onderstaande afbeelding voor de actuele tijdsplanning van alle projecten binnen KEI en de bijbehorende data.
=====
[1]Kamerstukken I, 34 059, nr. D, p. 4 (memorie van antwoord).
[2]Kamerstukken I, 34 059, nr. D, p. 5 (memorie van antwoord) en Kamerstukken I, 34 059, nr. F, p. 17 (nadere memorie van antwoord).
Eerder schreef ik al dat de Nederlandse overheid internationaal toonaangevend wil blijven en dat zij daarom het Programma Kwaliteit en Innovatie rechtspraak (KEI) in het leven heeft geroepen (zie hier). Het doel van het Programma KEI is het digitaliseren en vereenvoudigen van de procedures bij de burgerlijke rechter.
Het eerste deel van deze omvangrijke operatie is het aanpassen van de procedure in eerste aanleg bij de burgerlijke rechter. Meer specifiek zal een nieuwe basisprocedure in eerste aanleg worden ingevoerd.
Recente reacties