Wraking. Je leest steeds vaker dat een rechter wordt gewraakt. Maar wat houdt wraking precies in? In dit blog leg ik uit wat wraking is en zal ik de cijfers van de afgelopen twee jaar bespreken.

Wat is wraking?

Iedereen heeft recht op een eerlijk proces. Dat staat onder andere in artikel 6 lid 1 EVRM. Onderdeel van een eerlijk proces is het recht op rechterlijke onpartijdigheid.

Zijn er feiten of omstandigheden die ervoor zorgen dat je twijfelt aan de onpartijdigheid van de rechter, dan kan je een wrakingsverzoek indienen. Je moet dus niet alleen het gevoel hebben dat de rechter niet partijdig is, maar je moet het kunnen onderbouwen met feiten en omstandigheden.

Ter zitting kan het wrakingsverzoek mondeling worden gedaan. In alle andere gevallen moet het schriftelijk gebeuren. Dien je een wrakingsverzoek in, dan wordt de behandeling van de zaak geschorst totdat is beslist of je wrakingsverzoek doel treft.

Een gewraakte rechter kan de wraking accepteren (berusten in de wraking) of hij kan verweer voeren. De wrakingskamer die het verzoek behandelt, bestaat uit drie rechters. Hierna zal blijken dat het overgrote merendeel van de wrakingsverzoeken onsuccesvol is. Ter illustratie een voorbeeld van een onsuccesvolle wraking en één van een succesvolle wraking.

Komt het vaak voor?

Wraking komt geregeld voor. In 2014 waren er in totaal 632 wrakingsverzoeken en in 2015 waren dat er 714.

Gezien het grote aantal rechtszaken dat jaarlijks plaatsvindt – in 2015 zijn bijna 1,7 miljoen nieuwe rechtszaken aanhangig gemaakt – valt dit relatief gezien mee. Wel is er een grote stijging in 2015 ten opzichte van 2014, namelijk +13%. Waar het aantal wrakingen bij de rechtbank in 2015 aanzienlijk steeg met 52 stuks ten opzichte van het jaar ervoor, daalde het aantal wrakingen bij de Hoge Raad van 13 in 2014 naar één in 2015 (- 92,3%).

In 2014 slaagden maar 25 van 632 wrakingsverzoeken, terwijl dat in 2015 32 van de 714 verzoeken waren. Het slagingspercentage voor 2014 is 3,96% en voor 2015 4,48%. Dit betekent dat het overgrote merendeel niet slaagt. Anders gezegd, er wordt relatief gezien weinig gewraakt, maar als men het doet dan doet men het ook op verkeerde of onvoldoende gronden.

In onderstaande tabel een overzicht van de hiervoor besproken cijfers.